Akşam Gazetesi‘nin internet sitesinde yağlar hakkında yer alan bir haber insanın tüylerini ürpertiyor. Öyle ki, neredeyse bu bir tek konu bile GİMDES‘in var olması için yeter bir sebeptir. Sizleri gazetenin haberiyle başbaşa bırakıyoruz. Lütfen dikkatlice okuyunuz.

Türkiye’de tam anlamıyla ‘kullanılmış yağ terörü’ yaşanıyor. Kullanılmış bitkisel yağlar, kaçak imalathanelerde ‘rengi açılarak’yeniden piyasaya sürülüyor. Binlerce insan sağlığından olurken, bazı kişiler de trilyonlarca lira para kazanıyor.Devlet ise bu işi sadece seyrediyor

Lokantalarda kızartmalarda kullanılan sıvı yağlar, yasaya rağmen toplanamıyor. Bu boşluğu para kazanmak için fırsat olarak gören bazı şebekeler, binlerce insanın sağlığını tehlikeye atıyor. Kurdukları şebekelerle lokantalardan gizlice topladıkları kullanılmış sıvı yağları, kaçak imalathanelerde kimyasal işlemlere tabi tutuyor. Daha sonra bunları şişeleyerek pazarlarda satışa sunuyorlar. Özellikle maddi durumu elverişsiz aileler, daha ucuz olduğu için kanserojen özellikler taşıyan bu yağları satın alıyor. Yasa gereği kullanılmış atık yağlar, sadece sabun ve yem sanayi ile biodizel üretiminde kullanılabiliyor. Ancak binlerce aile farkında bile olmadan sofrasına zehir taşıyor.

175 TRİLYONLUK PAZAR

Türkiye’de yılda 1.5 milyon ton sıvı yağ tüketiliyor. Bu yağların 350 bin tonu atık hale dönüşüyor. Ancak, mevzuata rağmen, atık yemeklik yağların ne kadarının geri toplanabildiği belli değil. Çevre ve Orman Bakanlığı, atık bitkisel yağların toplanması ve geri kazanımı konusunda şimdiye kadar 22 firmaya izin verdi. Firma temsilcileri, 350 bin tonluk atık yağın 50 bin tonunun bile toplanamadığı görüşünde. Yani 300 bin ton atık yağ kayıp. Atık yağın tonu yaklaşık 500 milyon liradan satılıyor. Bu rakam dikkate alındığında yılda 175 trilyon liralık ‘atık yağ pazarı’nın varlığından söz edilebilir.

Devlet yardımcı olmuyor

Atık bitkisel yağ toplayan şirketlerden Gaziantep merkezli Ezici Yağ Sanayi Biodizel ve Enerji Üretimi Paz. AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ezici, şimdiye kadar atık yağlarını talep ettikleri hiçbir kamu kuruluşundan olumlu yanıt alamadıklarını söyledi. Atık yağ toplamak için yüzlerce birim oluşturduklarını belirten Mustafa Ezici, şunları söyledi: ‘Her bakanlığın en az bin kişilik yemekhanesi var. Meclis ve bakanlıkların yemekhanesinden çıkan atık kızartma yağlar ne oluyor, çok merak ediliyoruz. Büyük fast food firmalarından da atık bitkisel yağları istedik ama alamadık. Şimdiye kadar Türkiye çapında 667 toplama merkezi kurduk ama ayda ortalama 44 ton yağ toplayabiliyoruz.’ Mustafa Ezici, Bayındırlık, Maliye, Dışişleri, Sanayi, Turizm, Tarım ve Enerji bakanlıklarının yemekhanelerinde kullandıkları atık yağları teslim etmediklerini söyledi.

Yasa 5 ay önce çıktı

Çevre ve Orman Bakanlığı, atık yağların çevreye ve insan sağlığına vereceği zararları önlemek için geçen nisan ayında ‘Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ni çıkardı. Yönetmelikle toplu yemek tüketimi ve üretimi yapılan yerlere, kullanılmış kızartmalık yağlarını geri kazanım için toplaması amacıyla lisanslı toplama ve geri kazanım tesisleriyle anlaşma yapma zorunluluğu getirdi. Yönetmelik atık yağların doğaya atılmasını, yakılmasını, doğrudan veya dolaylı olarak yemeklik yağlara, ham yağlara, mineral yağlara karıştırılmasını ve doğrudan yakıt olarak kullanılması yasaklıyor. Atık yağların kontrolü ise belediyelere bırakıldı. Belediyeler, yasaya dayanarak atık yağları takibe almak zorunda. Avrupa’da bazı ülkelerde uygulanan evlerden atık yağ toplama işi ise Türkiye’de 2008 yılında uygulanacak.

Şebekelerden biri Nevşehir’de

Ezici Yağ Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ezici, kullanılmış bitkisel yağları kaçak toplayan şebekelerden birinin Nevşehir’de faaliyet gösterdiğini söyledi. Ezici, şebekenin nasıl çalıştığını şöyle anlattı: ‘Yağ toplamada 55 kamyon kullanıyorlar. Bir şirketin mallarını dağıtan taşeron nakliyeci, işi bittikten sonra atık yağları lokantalardan alıyor. Lokanta sahiplerinin bu işten haberi yok. Aşçı ya da bulaşıkçılar satıyor yağları. Kilosu 500 bin liradan satılan yağlar merdivenaltı üretime gidiyor. Yağ ayrıştıran rengini açan bazı kişiler ham yağın içine kanserojen etki yaratan kötü yağı koyarak tekrar piyasaya sürüyor. Zehirleniyoruz. Bazı lokantalar kızartmalık yağı defalarca kullanıyor. Yağın rengi kararıyor. Örneğin bir kalamar kızartma masanıza koyu renkte geliyor. Bunun dışında sabun üretimi için atık yağ alıp tekrar merdiven altına satan firmaların olduğu söyleniyor.

Depoda 25 ton atık yağ bulundu

– İstanbul İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, son bir yıl içinde lokanta ve otellerde 50’yi aşkın denetim yaptı. Bir ihbar üzerine Küçükköy’deki bir adrese yapılan baskında, kaçak toplanan atık yağların toplandığı depo bulundu. Depoda 25 ton kullanılmış sıvı yağ bulundu.