Bu konuyu yerinde incelemek için GİMDES heyeti olarak Polonya’da iken gelen yeni bir haber olayın ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermektedir. Haberin öznesi VİON Firması. Bu firma Avrupanın en büyük et Firmalarından biri. Sitelerine girildiği zaman domuz, sığır, koyun et kesim ve ticareti yaptığı okunabiliyor. Peki haberin içeriği nedir?
Firma Polonyadaki onlarca kesimhane ve onlarca taşımacıya davet çıkartmış bulunmakta. Bu kesimhanelerde Türkiye’den kendilerine müracaat etmiş firmalar için hayvanlar kesilecek ve tırlarla da bu etler Türkiye’ye taşınacak. Firmalar ise tekstilcisinden, kozmetikçisine, oyuncakçısına kadar çeşitli sektörden firmalar var. Bu firmanın ve bu firmaya müşteri olan firmaların, ya da kendi başlarına Polonyaya gelen yığınla firmaların önemli kısmının helal hayvan kesimi gibi bir dertlerinin olmadığı yaygın bir dedikodu.
Yıllardır Varşovada yaşayan büyük ve görkemli bir lokanta işleten Mahmut Bey konuşuyor:
‘Hocam, hergün şahid olduğumuz olaylardan dolayı içimiz yanıyor. Bir sürü adamlar geliyor et ithal etmek için. İçki masalarından işlerini yürütmeye çalışıyorlar. Helal Haram diye bir davaları yok bunların. İlk izin belgesini alan Diyarbakırlı bir firma geldi araştırmadan sorgulamadan 10 tır et doldurup Türkiye’ye gönderdi. Allah’tan evraklarını tam yapamadığı için olacak 9 tırını sokamadı. Geriye döndürmek zorunda kalınca büyük bir zarara uğradı. Tarım Bakanlığının gönderdiği elemanlar aynı tandasta değil. Bir kısmı vazifesinin bilincinde, fakat bir kısmı sanki turistik seyahatina gelmiş gibi. Polonya’dan yapılacak et ithalatının güvenliğinin sağlanması isteniyorsa burada Müslüman azınlığın müftülüğüne bağlı çalışan Helal Belgeleme kurumunu ön plana almak lazım. Onun onay verdiği yerlerde kesim yapılmasına ve kesimin de Müslüman kasapların eliyle yapılmasına dikkat edilirse bu kötü uygulamalara kimse cesaret edemez duruma gelir. GİMDES TÜRKİYE’de önemli bir güven sağlamış. Buradaki müftülükle iyi bir koordinasyon sağlanırsa kötü niyetlilerin önü kesilmiş olur.’
Yine Varşova’da döner üretim tesisi işleten Dursun Bey de konuşuyor:
‘ Devletten et ithal iznini alanların, akılsızca birbirlerinin önünü kesmek için, kesimhane sahipleri ve tırcılar üzerindeyaptıkları haksız rekabet ler et ve tır fiyatlarının yükselmesine sebep oldular. 20 gün önce kilosu 2.6 avro iken şimdi 3.15 avroya, tır nakliyesi 5500 avro iken bugün 6500 avroya çıktı. Bu bilinçsiz rekabetler sürerse yakın zamanda beklenmedik fiyatlarla karşılaşılacağı ikazını yapıyor.
‘Ayrıca GDO’suz ve hormonsuz sığır bulma konusunda 4-5 tecrübeli adamız burada. Bizlerle herhangi bir görüşme yapılmadan islami kesim şartlarına haiz olup olmadığı dikkate alınmadan kesimler yapıp bugüne kadar maalesef 100-120 tır yüklenip Türkiye’ye giriş yaptı’ diyor.
GİMDES’den Helal Sertifika almış DANET Firmasının daveti üzerine kesim yaptığı 3 ayrı bölgedeki kesimhanelerini ziyaretimizde tesbit ettiğimiz bazı önemli bilgileri özetlersek:
Mahmud beyin bilgisine dayanarak; Polonya’da 1170 kesimhane var ama bunlardan 17 tanesi İslami kesim şartlarını haiz. Maalesef aynı anda birçok firmalar çok farklı bölgelerde kesim yaptırıyor. Kesim şartları firmanın hassasiyetine göre farklılıklar gösteriyor.
İncelediğimiz kesimhanelerden birinde karşılaştığımız Tarım Bakanlığından görevli Veteriner Hekim Hanımla konuşuyoruz:
Bize verilen talimat tam uygulanılırsa, öncelikle her firmanın keseceği hayvanları yüklemeden önce hayvanların sağlık raporlarının (herbir hayvanın hayat hikâyesi), görevliler tarafından kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca Polonya devletinin bu hayvanların yem rasyonunda GDO’lu maddelerin kullanılmadığını belirten resmi yazısını mutlaka alması gerekir. Kesimhaneye geldikten sonra da kulak küpelerinin numaraları kontrol edilerek gelen hayvanların doğru olup olmadığı tesbit edilmesi gerekir. Bu kontrollardan sonra hastalıklı ve hormonlu olmadığı onaylanan hayvanların kesime intikal ettirilmesi gerekir. Ayrıca kesilen her hayvanın beyninden numune alınıp laboratuar tahliline gönderilmesi ve gelecek sağlıklı raporundan sonra sevkiyatın yapılması gerekir. Kesimden sonra soğuk hava depolarında en az bir gün bekletilip 0-+2C derecede frigorifik tırlarla taşıma yapılmaktadır. Bu şartlara riayet edilerek yapılacak ithalat kesimden sonra 4-5 günde Türkiye’ye ulaşabiliyor.’
Ancak ne yazık ki kesim şartlarında hassas olmayan firmalar çoğunlukta olduğu gibi, bu hassasiyeti göstermeyen görevliler de bulunmaktadır. Bize, burada mukim olan müslümanlar bu şekilde konuştular.
Danet firmasının kesim yaptığı kesimhanelere gelince, öncelikle Polonya Müftülüğünün onay verdiği Helal Belgesine sahip. Fotograflardan da görüldüğü gibi şoklanmadan kesim yapıldığı sandık mevcut. Firmanın Türkiye’den getirdiği kasap Halid beyin, Tarım Bakanlığının görevlisinin de belirttiği gibi, her sabah kesime başlamadan önce abdest aldığını ve bizim de şahadetimizle her kesimden önce duyabileceğimiz şekilde ‘Bismillahi Allahüekber’ tesmiyesini söyleyerek kesime devam ettiğini gördük. Böylece günde 20 ton (bir tırlık) için ortalama 60-65 arasında sığır kesimi yapıldığını gözlemledik.
Kesim bittikten sonra Görevli, kasap ve kesimhane sorumlusu biraraya gelerek gerekli resmi evrakların düzenlenmesi için müzakerelerini yaptıklarına şahit olduk.
Türkiye’deki kesimhanelerine GİMDES tarafından Helal Sertifika verilmiş bulunan DANET firmasının burada da gösterdiği hassasiyyeten dolayı yetkililerine burada teşekkür etmeliyim.
Polonya Müslüman azınlığın dini lideri Müftü Tomasz Miśkiewicz kardeşimizle iki defa bir araya geldik. Çok samimi ve Türkiye’nin bu et konusuna canü gönülden yardım etmek isteyen bir kişilik sergiliyor. ‘Çoğu ithalatçı firma bizimle işbirliği yapmaktan kaçıyor. Biz buna çok üzülüyoruz. Türkiye’de yaşayan Müslümanlar da bizim kardeşlerimiz burada kesilen hayvanların bizim gözetimimizde olmasını istiyoruz ama sesimizi duyuramıyoruz. Burada çok kesimhane var ama çok azı islami kesim şartlarını taşyor. Bizim bu şartları sağladığını belgelediğimiz kesim hanelerde kesim yapılmalıdır. Ayrıca bu kesimhanelerde İslama uygun kesim yapabilecek Müslüman kasaplarımız var. Ama çoğunluk nedense bu hizmetimize talip olmuyor. İslami kesime uymayan kesimhanelerde gayri müslümler tarafından kesilmiş hayvanların etlerini yükleyip götürüyorlar. Biz GİMDES’le işbirliği yapmak istiyoruz. Siz bu durumları Türkiye’de duyurursanız toplum bilgilenince bu sorumsuz et ithalatçı firmalarının etleri satılamaz duruma gelir.Böylece, iyi niyetli insanlar ön plana çıkar.’ diyor
Müftü efendi 26 Ekim Salı günü Türkiye’ye gelerek GİMDES merkezinde kapsamlı görüşmelerden sonra bir işbirliği protokolünü imzalayacağız.
3 gün süren Polonya seyahatımızda et ithalat iznini istismar eden ve Türkiye’deki Müslümanları n dini hassasiyetlerine saygısız kalan bazı firmaların isimlerini notumuza kaydettik. Ancak şimdilik bunları açıklamak istemiyoruz. İleride bu ikazımızla hizaya gelmeyenleri açıklamak zorunda kalmayız diye temenni ediyoruz.