Son zamanlarda bazı kardeşlerimizin bilgi istemeleri üzerine; Fıkıh kurulumuzun yaptığı çalışmalar ışığında, GİMDES’in uygulaması;

Network marketing sistemine ilk bakıldığında, mal pazarlaması esasına dayalı bir alım satım işlemi gibi görünmekte ise de sistemin detaylarına inildiğinde İslam hukuku açısından akdin geçersiz olmasını gerektiren birçok sıkıntılı durumlar vardır.

Bu sıkıntılardan bazıları; Öncelikle bu sistem içerisinde şartlı akit içermektedir. Şöyle ki sisteme girebilmek için adı geçen şirketin bir ürününü almak şarttır. Eğer bir kimse, “Ben sadece üye olmak istiyorum, ürüne ihtiyacım yok.” derse, bu kişinin sisteme girmesi mümkün değildir.

Her ne kadar bu pazarlama şirketi “Bu sisteme üye olmak istiyorsan bu malı alacaksın.” veya üye olmak isteyen kişi “Ben bu ürünü alırım ama beni bu sisteme alacaksınız.” şeklinde açıkça bu şartları telaffuz etmeseler de -sistem bu tarz bir çalışma üzerine kurulduğundan- bu hükmen anlaşılmaktadır. bu şart ise akdin gerektirmediği bir şart olmuş olur. Hanefi mezhebine göre ise akdin gerektirmediği bir şart, alışverişi fasid/geçersiz kılar.

Diğer bir sıkıntı ise: Bir kimsenin paraya malik olması üç şeyden biriyle mümkündür:

1- Ya o mala maliktir. Yani, kendi parası olup ona sahib ve maliktir.
2- Ya amildir. Yani, çalışarak kazanmasıyla o mala sahib olmuştur.
3- Ya da ödeme sorumluluğu olması sebebiyle paraya sahibtir. Örneğin; müşteri ile satıcının veya herhangi bir iş ustasının buluşmalarında aracılık yapıp aralarındaki anlaşmalı hesap üzerinden pay alan kimse gibi. Ancak bu sisteme baktığımızda bir seviyeden sonra, buradaki kazanç bu üç sebepten herhangi birine girmemektedir.

Şöyle ki üye olan bir kimse, yeni üyeler buldukça para kazanıyor. Belki ilk üyelerde bir çabası ve sorumluluk alması söz konusu olduğundan (paraya malik olmanın üçüncü kısmına girerek) onlar üzerinden bir pay/prim alması mümkün olsa da daha sonraki alt üyelerde hiç tanımadığı hatta hiç karşılaşmadığı kimseler üzerinden prim almaya devam ediyor. Bu ise paraya malik olma sebeplerinden herhangi birine girmediğinden buradaki kazanç karşılıksız kalmış olur. Bu da caiz değildir. Dolayısıyla, çalışma sisteminde İslam hukuku açısından sıkıntılar olan bir sistemdir.

Her şeyin en doğrusunu Allah Teâlâ bilir.